بخش هشتم : گردشگری و میراث فرهنگی (دره قیر ماماتین رامهرمز )
دره قیر ماماتین رامهرمز [1]
رامهرمز (به زبان محلی رومز) شهری تاریخی است در استان خوزستان که باستان شناسان قدمت آن را به چیزی حدود 4000 سال پیش نسبت داده اند و گفته اند که دومین شهر استان خوزستان بعد از شهر شوش که پایتخت ایران بوده است. درفاصله 25 کیلومتری از شهر رامهرمز منطقه‌ای (روستایی) به نام ماماتین قرار دارد. جایی که ثروت سیاه در آن قرار گرفته است. در واقع منطقه ماماتین دارای چشمه‌های جوشان عجیبی است که از این چشمه‌ها قیر بیرون می‌آید !!!
کوره‌های تصفیه و بدست آورن قیر در اطراف رودخانه ماماتین رامهرمز
شاید تا به حال فکر می‌کردید که از چشمه فقط آب بیرون می‌جهد، اما از چشمه‌های ماماتین قیر بیرون می‌آید که همین امر باعث عجیب شدن آنها و تبدیل به یکی از جاذبه‌های گردشگری حیرت آور و جالب شهرستان رامهرمز شده است. در این منطقه حدود ده چشمه قیر کاملا طبیعی وجود دارد که با مصالحی نظیر قلوه سنگ و ملات ساروج در اطراف آنها و در دو طرف یک مسیر کم آب قرار گرفته اند و هنگامی که این چشمه‌ها فوران می‌کنند در بستر رودخانه قرار می‌گیرند.
نام این رودخانه رود زرد است که قیر این چشمه‌ها با آب این رودخانه ترکیب می‌شود و همین موضوع باعث میگردد تا از شدت و غلظت قیر کم شود. جالب و نیز عجیب‌تر اینکه در امتداد رودخانه و در نقاطی که عمق آن به دو متر می‌رسد و غلظت نفت و قیر کمتر می‌شود، ماهی‌های زیادی در آب‌های قیر آلود و نفتی رودخانه زندگی می‌کنند.
در نزدیک چشمه‌های قیر ماماتین، کوره‌هایی وجود دارد که از زمان‌های قدیم به جای مانده و هنوز کاملا سالم هستند. این کوره‌ها در دوران گذشته، مخصوص تفکیک قیر از آب و املاح بوده اند و در حال حاضر تنها کسانی که از چشمه‌های قیر ماماتین استفاده می‌کنند، ساکنین روستای قالند بهبهان هستند. آنها از قیر این چشمه‌ها برای اندود کردن ظروف بزرگ مخصوص نگهداری نان خشک و همچنین درمان گرفتگی و شکسته بندی اعضای بدن استفاده می‌کنند. در لوح‌های سنگی تخت جمشید نشانه‌ای از این چشمه‌ها به چشم می‌خورد. در واقع در نوشته‌های تاریخی که از این لوح‌ها به دست آمده است، مشخص شده که در آن دوران مردم از قیر استفاده‌های فراوانی می‌کرده اند که یکی از این موارد هنگام ساخت ظروف بوده است. اهالی منطقه به این چشمه‌های سیاه رنگ چشمه‌های خون اژدها نیز می‌گویند که این نام برخاسته از افسانه قدیمی و مشهور نبرد اسفندیار با اژدها می‌باشد. چشمه‌های قیر ماماتین در سال 1390 در فهرست آثار طبیعی ملی ثبت شده اند.
[1] متن از : آقای سید عبدالرسول شاروبندی و آقای بهرام سراج
